Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp là một yêu cầu quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố để lấy ý kiến góp ý, trong đó mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp là một nội dung quan trọng. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo.
Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng, tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, cần có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực. Việc tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp cũng đòi hỏi các cơ sở đào tạo phải có đủ năng lực và điều kiện để thực hiện, bao gồm cả việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và yêu cầu của thị trường lao động.
Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề. Điều này sẽ giúp các trường nghề linh hoạt hơn trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và nâng cao chất lượng đào tạo.
Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa. Điều này sẽ giúp người học và các bên liên quan có thể đánh giá và giám sát chất lượng đào tạo của trường.
Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập. Việc hỗ trợ này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho sinh viên và giúp họ tập trung vào việc học tập.
Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng. Điều này sẽ giúp đảm bảo chất lượng và số lượng giảng viên cho các ngành học.
Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài. Việc quy định tỷ lệ này sẽ giúp các cơ sở đào tạo cân đối và đảm bảo chất lượng giảng viên cho các ngành học.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Việc hoàn thiện này sẽ giúp nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu của xã hội.