Trên thảm đỏ của Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary, bộ phim “Trường Hè 2001” hay “Letní škola, 2001” trong tiếng Séc, đã chính thức ra mắt vào ngày 8/7 vừa qua. Đây là tác phẩm đầu tiên của dòng “viet-film” trong lịch sử điện ảnh Séc, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc đa dạng hóa các câu chuyện được kể trên màn ảnh. Bộ phim không chỉ là một tác phẩm điện ảnh thông thường mà còn là tiếng nói mạnh mẽ và chân thực của thế hệ người Việt lớn lên tại Séc, một cộng đồng từng bị lãng quên trong đời sống điện ảnh chính thống.
Đạo diễn gốc Việt Dužan Duong (trái) và diễn viên Bùi Thế Dương.
“Trường Hè 2001” lấy bối cảnh mùa hè năm 2001 tại một chợ sầm uất ở Cheb, xoay quanh câu chuyện của Kiên, một thiếu niên 17 tuổi với mái tóc đỏ nổi bật sau khi trở về từ Việt Nam sau 10 năm xa nhà. Bộ phim sử dụng cấu trúc kể chuyện đa góc nhìn kiểu Rashomon, theo chân ba nhân vật: Người cha Zung, đứa trẻ Tài và thiếu niên Kiên. Mỗi góc nhìn mang màu sắc và nhịp điệu riêng, từ mafia đến hài hước tuổi teen và nội tâm giằng xé từ sự pha trộn văn hóa. Qua các hoạt động như ủi Pokémon lên áo phông, học tiếng Séc và hẹn hò tuổi teen bên hồ, những bí mật dần lộ diện và ảnh hưởng đến cả cộng đồng đang sống quanh khu chợ.
Đạo diễn Dužan Duong, người Việt sinh ra và lớn lên tại Séc, không chỉ là người kể chuyện, anh là một phần của chính câu chuyện đó. Tác phẩm mang đậm yếu tố tự truyện, phản ánh trải nghiệm của một đứa trẻ trong gia đình nhập cư, nơi cha mẹ vắng mặt vì mưu sinh, nơi ngôn ngữ mẹ đẻ dần phai mờ, và nơi bản sắc cá nhân luôn ở trạng thái lưng chừng. Qua đó, bộ phim cũng đề cập đến những thách thức và khó khăn mà người Việt tại Séc phải đối mặt trong việc duy trì bản sắc văn hóa và hòa nhập vào xã hội mới.
“Trường Hè 2001” không chỉ là một bộ phim, đó còn là một cánh cửa mở ra không gian cho những câu chuyện từng bị xem là “ngoại biên,” cho những con người từng bị gọi là “di dân” và cho những cảm xúc mà trước nay ít ai dám kể bằng điện ảnh. Bộ phim là ký ức tập thể của hàng chục ngàn gia đình người Việt từng và đang sống tại châu Âu, là tiếng nói của những người đã và đang cố gắng tìm kiếm chỗ đứng của mình trong một xã hội mới.
Với sự tiếp nhận của khán giả, “Trường Hè 2001” là cơ hội để thông điệp nhân văn của bộ phim được lan tỏa rộng hơn. Bộ phim hướng tới giá trị của gia đình trong đời sống của người Việt tại Cộng hòa Séc, đề cập đến những chủ đề phổ quát như bản sắc, gia đình, sự hòa nhập và mất mát. Những chủ đề này không chỉ liên quan đến cộng đồng người Việt tại Séc mà còn là những vấn đề chung của bất kỳ khán giả nào, giúp bộ phim trở thành một tác phẩm có sức lan tỏa và ảnh hưởng rộng lớn.