doanh nghiệp nhà nước – Doanhnhan.info

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra loạt sai phạm của doanh nghiệp nhà nước

Linh — Thu, 24 Jul 2025 09:07:35 +0000

Kết quả kiểm toán doanh nghiệp nhà nước cho thấy nhiều tập đoàn, tổng công ty có khoản lỗ lớn. Mới đây, Kiểm toán Nhà nước đã báo cáo Quốc hội về kết quả kiểm toán chủ yếu năm 2024. Theo đó, kết quả kiểm toán doanh nghiệp nhà nước cho thấy 9/9 tập đoàn, tổng công ty được kiểm tra đều có lãi, một số đơn vị đạt tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu trên 10%, thậm chí vượt 20%.

Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản của các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế. Phần lớn các đơn vị còn sai sót trong công tác hạch toán, kê khai nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Qua kiểm toán, điều chỉnh tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí. Một số đơn vị chưa xây dựng quy chế quản lý tiền, quản lý dòng tiền chưa hiệu quả. Việc quản lý nợ chưa chặt chẽ, còn phát sinh nợ phải thu quá hạn, khó đòi lớn. Tỷ lệ đối chiếu thấp.

Trong khi đó, việc tạm ứng tồn đọng nhiều năm chưa thu hồi; bán hàng, đặt cọc cho nhà cung cấp không có bảo lãnh, tài sản đảm bảo; trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi không đúng quy định… Bên cạnh đó, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao; chưa chi trả đầy đủ cổ tức; chưa được góp đủ vốn điều lệ hoặc có vốn chủ sở hữu lớn hơn vốn điều lệ nhưng chưa được phê duyệt phương án tăng vốn. Thậm chí, một số đơn vị bị đưa vào diện giám sát tài chính đặc biệt.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy một số đơn vị đầu tư tài chính hiệu quả chưa cao, hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ. Cụ thể, Công ty mẹ – TKV có 4 khoản đầu tư vào công ty con có lỗ lũy kế tại thời điểm 31/12/2023 là hơn 412 tỷ đồng. Vốn góp của công ty mẹ là hơn 1.759 tỷ đồng. Tổng công ty khoáng sản TKV có 1 khoản đầu tư không bảo toàn vốn và 3 khoản đầu tư vào công ty con chưa chia cổ tức do lợi nhuận sau phân phối không đủ chia cổ tức hoặc có lãi nhưng còn lỗ lũy kế.

Công ty mẹ – HUD có Công ty CP Đầu tư xây dựng đô thị Việt Nam lỗ lũy kế 14,4 tỷ đồng… Nhiều khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên doanh, liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ. Cụ thể, Công ty mẹ – Vinapharm có CTCP Dược phẩm Trung ương 2 ghi nhận lỗ lũy kế hơn 122 tỷ đồng tính đến 31/12/2023. CTCP Dược Davina lỗ 18,39 tỷ đồng. Công ty mẹ – HUD có CTCP Sài Gòn – Rạch Giá lỗ lũy kế gần 124,5 tỷ đồng. CTCP Khách sạn và du lịch Bảo Việt lỗ hơn 73 tỷ đồng.

Công ty mẹ – Vinataba có 3/6 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 225,6 tỷ đồng và một khoản đầu tư dài hạn khác là 13,18 tỷ đồng. Tổng công ty Sonadezi có CTCP Cấp nước Đồng Nai đầu tư góp vốn vào CTCP Cấp nước Gia Tân 50 tỷ đồng. Chiếm 10,47% vốn điều lệ, phải trích lập dự phòng 16,47 tỷ đồng. Công ty mẹ Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) có một khoản đầu tư phải trích lập dự phòng 100% tương ứng 55,87 tỷ đồng.

Ngoài ra, kết quả kiểm toán Chuyên đề việc thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu theo quy định Nghị định số 10/2019/NĐ-CP giai đoạn 2022-2023 tại Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (UBQLVNN) cho thấy, đến tháng 8/2024 còn 3/19 đề án cơ cấu lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025. Hai/19 kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư giai đoạn 2021-2025 và 4/19 chiến lược phát triển của các doanh nghiệp chưa được phê duyệt.

Có đến 10/12 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước chưa được đánh giá, xếp loại năm 2023 và 1 doanh nghiệp chưa được đánh giá, xếp loại năm 2022. Chưa hoàn thành phê duyệt quyết toán cổ phần hóa theo quy định. Đáng chú ý, theo báo cáo tài chính năm 2023 của các đơn vị, lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2023 của Tổng công ty Cà phê Việt Nam là 738,8 tỷ đồng. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ lũy kế 50.611 tỷ đồng. Tập đoàn Hoá chất Việt Nam lỗ lũy kế 884,39 tỷ đồng.

Kết quả kiểm toán chuyên đề tại Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cũng cho thấy, SCIC đã thoái vốn tại 37/77 doanh nghiệp với tổng giá vốn là 2.801/12.821 tỷ đồng. Bằng 21,8% kế hoạch 5 năm trong giai đoạn 2021-2023. SCIC đã bán hết vốn tại 50 doanh nghiệp nhưng chưa thu hồi hết cổ tức, lợi nhuận được chia 23,8 tỷ đồng.

Ngoài ra, quá trình bán vốn còn trường hợp xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính giá trị vốn nhà nước không đúng quy định hoặc đơn vị tư vấn xác định chưa đầy đủ giá trị vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp. Một số khoản SCIC trực tiếp đầu tư cũng không hiệu quả. Khi có 3/14 doanh nghiệp lỗ lũy kế tại ngày 31/12/2023 là 32.581,9 tỷ đồng; 2/14 doanh nghiệp không chia cổ tức, lợi nhuận trong giai đoạn 2019-2023.

SCIC chưa hoàn tất cổ phần hóa tại một số đơn vị. Chưa tiếp nhận đầy đủ quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại 5 doanh nghiệp do hai bộ bàn giao; chưa xây dựng kế hoạch và giải pháp thực hiện tái cơ cấu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tại một số doanh nghiệp tiếp nhận. Đến 31/12/2023, SCIC chưa phê duyệt chiến lược, kế hoạch đầu tư phát triển 5 năm giai đoạn 2021-2025 của 4/4 doanh nghiệp do đơn vị này nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Việc xây dựng phương án tăng vốn điều lệ trình cấp có thẩm quyền của SCIC cũng chưa đầy đủ, rõ ràng; người đại diện vốn lập và gửi báo cáo giám sát tài chính chậm. Một số quy định liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của UBQLVNN và SCIC chưa thống nhất như việc bổ sung vốn, thoái vốn tại công ty con, công ty liên kết; vốn nhà nước, vốn doanh nghiệp tại các doanh nghiệp do SCIC nhận bàn giao.

Nâng tầm vai trò doanh nghiệp nhà nước

Linh — Mon, 21 Jul 2025 22:52:28 +0000

Khu vực kinh tế nhà nước (KTNN) đang đóng vai trò chủ lực trong các ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế. Không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo vệ chủ quyền quốc gia, KTNN còn là lực lượng sản xuất chủ đạo, dẫn dắt và hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển. Đặc biệt, các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang nắm giữ vai trò trụ cột trong các lĩnh vực then chốt như năng lượng, tài chính, viễn thông, khai thác tài nguyên chiến lược, phát triển hạ tầng kỹ thuật quốc gia.

Các DNNN không chỉ là lực lượng sản xuất chủ đạo mà còn là công cụ điều tiết thị trường, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và công bằng xã hội. Tuy nhiên, thực tế những năm qua, khu vực DNNN cũng bộc lộ nhiều bất cập. Chỉ số ICOR trung bình của DNNN ở mức 6,1, cao hơn nhiều so với khu vực tư nhân và doanh nghiệp FDI. Nhiều dự án do DNNN làm chủ đầu tư vẫn xảy ra tình trạng chậm tiến độ, đội vốn, hiệu quả thấp, gây lãng phí nguồn lực.

Về quản trị doanh nghiệp, nhiều DNNN vẫn duy trì mô hình quản lý mang tính hành chính, chưa ứng dụng đầy đủ thông lệ quản trị tiên tiến; chuyển đổi số còn chậm, dữ liệu phân tán. Từ Nghị quyết Trung ương 3 khóa IX (năm 2001) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả DNNN, đến Nghị quyết số 12-NQ/TW (năm 2017), Đảng ta luôn nhất quán quan điểm: Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế; DNNN phải trở thành lực lượng vật chất quan trọng, dẫn dắt và hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển.

Luật số 68/2025/QH15 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/8/2025, đã tạo hành lang pháp lý mới cho việc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Luật này thể hiện bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương của Đảng: tăng quyền tự chủ, tăng trách nhiệm giải trình, tách bạch chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước.

Để phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả KTNN, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế; đổi mới quản trị doanh nghiệp; đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn; chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình. Trong bối cảnh phát triển mới, KTNN với lực lượng nòng cốt là các DNNN vẫn giữ vai trò nền tảng trong phát triển kinh tế – xã hội.

Tuy nhiên, để khu vực này thực sự phát huy vai trò chủ đạo, không còn con đường nào khác ngoài tái cấu trúc toàn diện: vận hành theo nguyên tắc thị trường, quản trị hiện đại, minh bạch, chuyên nghiệp. Việc này đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan, bao gồm cả DNNN, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức xã hội.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, việc đổi mới quản trị doanh nghiệp và đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn là những bước đi quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số cũng là yếu tố then chốt giúp DNNN tăng cường năng lực cạnh tranh và quản trị.

Nhìn chung, việc phát huy vai trò và nâng cao hiệu quả của KTNN là một quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực và commitment từ tất cả các bên liên quan. Với những giải pháp toàn diện và quyết tâm cao, kỳ vọng rằng KTNN sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ đạo và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Các doanh nghiệp ”ông lớn” nhà nước lỗ, lãi ra sao?

Linh — Tue, 20 Dec 2022 09:55:09 +0000

Năm 2022, có nhiều doanh nghiệp nhà nước lãi lớn, nhưng cũng có không ít đơn vị lỗ nặng. Dự báo năm tới còn nhiều khó khăn, thách thức buộc doanh nghiệp nhà nước phải linh hoạt hơn…

Năm 2022, có nhiều doanh nghiệp nhà nước lãi lớn, nhưng cũng có không ít đơn vị lỗ nặng. Dự báo năm tới còn nhiều khó khăn, thách thức buộc doanh nghiệp nhà nước phải linh hoạt hơn…

Ngày 15/12, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2022 và phương hướng nhiệm vụ năm 2023.

Ông Nguyễn Ngọc Cảnh – Phó Chủ tịch Ủy ban – cho biết, tổng doanh thu Công ty mẹ của 19 tập đoàn, tổng công ty ước đạt 1,12 triệu tỷ đồng (bằng 114% kế hoạch và bằng 133% so với năm 2021). . Ngoại trừ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ đột biến do nguyên nhân khách quan (không được phép tăng giá điện), tổng lợi nhuận trước thuế của 18 tập đoàn, tổng công ty ước đạt 39.219 tỷ đồng (bằng 173% kế hoạch). và bằng 117% so với năm 2021).

15/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch doanh thu; 17/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch về lợi nhuận trước thuế; 16/19 tập đoàn, tổng công ty hoàn thành và vượt kế hoạch nộp ngân sách nhà nước.

Quang cảnh hội nghị.

Một số tập đoàn, tổng công ty hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh so với các năm trước. Điển hình là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam có tổng doanh thu hợp nhất ước đạt 543.103 tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế hợp nhất ước đạt 79.462 tỷ đồng (bằng 319% kế hoạch và bằng 154% so với năm 2021); Nộp NSNN hợp nhất 133.315 tỷ đồng (bằng 206% KH và 118% so với năm 2021).

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam có tổng doanh thu hợp nhất ước đạt 270.000 tỷ đồng. Tổng doanh thu Công ty mẹ ước đạt 210.000 tỷ đồng (bằng 117% kế hoạch và bằng 189% so với năm 2021) và nộp ngân sách ước đạt 11.000 tỷ đồng.

Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam có tổng doanh thu hợp nhất ước đạt 165.886 tỷ đồng (bằng 126% kế hoạch và bằng 120% so với năm 2021); lợi nhuận trước thuế hợp nhất ước đạt 4.500 tỷ đồng (bằng 129% kế hoạch).

Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam có tổng doanh thu Công ty mẹ ước đạt 5.015 tỷ đồng (bằng 124% kế hoạch); lợi nhuận trước thuế ước đạt 2.176 tỷ đồng (bằng 417% kế hoạch và bằng 1.162% so với năm 2021); nộp ngân sách nhà nước của Công ty mẹ ước đạt 756 tỷ đồng (bằng 181% kế hoạch và bằng 104% so với năm 2021).

Tuy nhiên, bên cạnh đơn vị lãi lớn vẫn còn một số tập đoàn, tổng công ty thua lỗ nặng. Cụ thể, Tập đoàn Điện lực Việt Nam ước tính thiệt hại 31.000 tỷ đồng do yếu tố khách quan không tăng giá điện. Các tập đoàn, tổng công ty không hoàn thành kế hoạch doanh thu, không hoàn thành kế hoạch lợi nhuận trước thuế và không hoàn thành kế hoạch nộp ngân sách năm 2022 gồm: Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Tổng công ty Viễn thông Mobifone, Tổng công ty Cà phê Việt Nam, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.

Theo đánh giá của Ủy ban, năm 2022, trong bối cảnh chịu tác động tiêu cực của dịch COVID-19 và những bất ổn của thế giới, một số doanh nghiệp thuộc Ủy ban sẽ có lợi nhuận giảm mạnh và lỗ lớn. giảm vốn chủ sở hữu.

Định hướng hoạt động năm 2023, Ủy ban yêu cầu các tổng công ty, tập đoàn vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của từng doanh nghiệp, phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất kế hoạch sản xuất. , kinh doanh và đầu tư phát triển năm 2023.

“Các tập đoàn, tổng công ty làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư và giải ngân vốn đầu tư kịp thời để đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư kinh doanh quan trọng, có tính kết nối, lan tỏa, tạo động lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Đặc biệt, các dự án đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dự án lớn, quan trọng về nhiều mặt về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh năng lượng”, ông Cảnh nói.