Các vụ nâng khống vốn điều lệ gần đây đã phơi bày những kẽ hở trong cơ chế giám sát và quy định pháp luật, tạo cơ hội cho nhiều doanh nghiệp lợi dụng lừa đảo nhà đầu tư.

Thủ đoạn nâng khống vốn điều lệ

Vụ việc tại Công ty cổ phần Tập đoàn Sen Tài Thu Việt Nam là một ví dụ điển hình. Theo điều tra ban đầu, ba cựu lãnh đạo công ty đã nâng khống vốn điều lệ từ 31 tỷ đồng lên 160 tỷ đồng. Trong khi đó, số liệu kinh doanh cho thấy tình hình tài chính bết bát: năm 2022, Sen Tài Thu chỉ đạt doanh thu 65 triệu đồng, nhưng lỗ gần 9 tỷ đồng do chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp vượt xa doanh thu.

Bằng cách nâng vốn ảo và quảng bá sai sự thật về lợi nhuận, các nghi phạm đã dụ dỗ hàng trăm nhà đầu tư, thu về hơn 1.000 tỷ đồng từ các hợp đồng mua bán cổ phần.

Tương tự, vụ án liên quan đến ông Trịnh Văn Quyết, cựu chủ tịch FLC Faros, từng gây chấn động khi từ vốn điều lệ 1,5 tỷ đồng, công ty này được thổi phồng lên quy mô 4.500 tỷ đồng thông qua các chiêu trò như ủy thác đầu tư, luân chuyển dòng tiền qua nhiều vòng để tạo số liệu ảo.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, tăng vốn ảo không phản ánh bản chất kinh tế thực tế và thường được thực hiện qua các thủ thuật như ủy thác vốn doanh nghiệp cho cá nhân, rồi quay vòng dòng tiền để che giấu hành vi.

Vì sao tăng vốn ảo trở thành công cụ lừa đảo?

PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng (Học viện Ngân hàng), cho biết vốn điều lệ là yếu tố quan trọng để đối tác và khách hàng đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp. Luật Doanh nghiệp 2020 không quy định mức vốn điều lệ cụ thể, cho phép doanh nghiệp tự quyết định dựa trên khả năng tài chính và mục đích hoạt động. Tuy nhiên, trên thị trường, niềm tin phổ biến rằng vốn điều lệ lớn đồng nghĩa với quy mô và uy tín cao đã bị các doanh nghiệp lợi dụng.

“Vốn điều lệ lớn tạo cơ hội thu hút nhà đầu tư và đối tác. Một số doanh nghiệp sử dụng thủ thuật để nâng vốn mà không cần cổ đông góp thêm tiền thật, hoặc thông qua ủy thác đầu tư trong nội bộ hệ thống để dòng tiền chảy ra rồi quay về,” ông Hùng phân tích.

Theo các chuyên gia, lỗ hổng lớn nhất nằm ở cơ chế giám sát. Hiện chưa có quy định rõ ràng về ủy thác đầu tư cho cổ đông, kiểm tra định giá tài sản góp vốn, hay giám sát dòng tiền thực tế. Ngoài ra, chế tài xử phạt hành vi nâng khống vốn còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe so với lợi nhuận bất chính mà các doanh nghiệp thu được.

Giải pháp bịt lỗ hổng

Để khắc phục, ông Hùng đề xuất sửa đổi quy định pháp luật, đặc biệt về cơ chế ủy thác đầu tư và kiểm soát dòng tiền, đảm bảo vốn góp là tiền thật và chỉ được sử dụng cho mục đích sản xuất kinh doanh. Tài sản góp vốn cần được định giá bởi tổ chức thẩm định chuyên nghiệp. Đồng thời, cần tăng cường trách nhiệm giám sát của các tổ chức ngoài cơ quan nhà nước đối với hoạt động liên quan đến vốn điều lệ.

Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức tài chính của nhà đầu tư cũng là yếu tố quan trọng. “Nhà đầu tư cần cẩn trọng, không nên bị thuyết phục bởi con số vốn điều lệ trên giấy. Cần thẩm định kỹ năng lực tài chính thực sự của doanh nghiệp trước khi rót vốn,” ông Hùng khuyến nghị.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, sự minh bạch và tuân thủ pháp luật là yếu tố sống còn để bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh. Những vụ việc như Sen Tài Thu hay FLC Faros là lời cảnh báo về hậu quả của việc thiếu giám sát và lạm dụng niềm tin thị trường.

Theo: tuoitre.vn