Áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý thuế và minh bạch hóa hoạt động thương mại. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra nhiều thách thức cho hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước. Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Mặc dù chính sách này là cần thiết, nhưng việc triển khai cần được thực hiện đúng cách để không gây khó khăn cho hộ kinh doanh.

Kết quả khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, mặc dù 94% hộ kinh doanh đã nghe nói đến Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhưng chỉ 11% trong số đó hiểu rõ nghĩa vụ thuế của mình. Hơn một nửa hộ kinh doanh chưa từng được cơ quan thuế liên hệ hay hướng dẫn cụ thể. Điều này cho thấy chính sách đã đến “tai” nhưng chưa chạm được đến tầm “hiểu”, và chưa hiểu thì rất khó thực thi.

Gần 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động trên cả nước chiếm tỷ trọng đáng kể trong nền kinh tế nội địa. Họ không chỉ là những người bán hàng quán chợ, chủ tiệm tạp hóa, quán ăn gia đình… mà còn là những tác nhân lan tỏa việc làm, giữ cho các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ địa phương không đứt gãy. Mặt khác, đây cũng là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi chính sách thay đổi đột ngột hoặc thiếu hướng dẫn cụ thể.

Khảo sát của VCCI đã cho thấy rõ hơn những khó khăn mà hộ kinh doanh đang gặp phải khi triển khai hóa đơn điện tử. 73% gặp khó do thiếu kỹ năng công nghệ; 53% lo ngại thủ tục phức tạp; gần một nửa gặp trở ngại do thay đổi thói quen kinh doanh. Thậm chí có tình trạng hiểu sai chính sách, khi không ít hộ kinh doanh lo rằng việc kê khai doanh thu thực tế sẽ làm tăng đột biến số thuế phải nộp so với hình thức thuế khoán trước đây. Vì thế, 63% hộ kinh doanh được khảo sát lựa chọn giảm quy mô, duy trì hoạt động nhưng thu hẹp lại.

Hộ kinh doanh ủng hộ đóng thuế, ủng hộ áp dụng hóa đơn điện tử – nhiều người trong số họ đã khẳng định điều này. Tuy nhiên, để những lợi ích này trở thành hiện thực, điều kiện tiên quyết là chính sách phải được thực thi hiệu quả. Tất cả những gì hộ kinh doanh mong muốn là một lộ trình hợp lý, phù hợp với khả năng thực thi của họ, cùng với cơ chế hỗ trợ thực chất và truyền thông dễ hiểu, dễ tiếp cận.

Từ góc độ chính sách, điều cấp thiết hiện nay không phải là tiếp tục đẩy mạnh áp dụng quy định, mà là thiết kế cơ chế thực hiện phù hợp hơn. Cần có lộ trình phân tầng áp dụng – ưu tiên triển khai ở đô thị lớn, với các hộ kinh doanh có quy mô đáng kể, rồi mới nhân rộng ra toàn quốc. Việc thí điểm trước ở một số địa phương cũng là một cách “thử lửa” chính sách, giúp cơ quan thuế kịp thời hiệu chỉnh trước khi triển khai đại trà. Đồng thời, cần có cơ chế hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, truyền thông đồng bộ, cũng như phải đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng kỹ thuật: phần mềm hóa đơn, máy tính tiền kết nối mạng, đào tạo kỹ năng số cho hộ kinh doanh.

Hộ kinh doanh là một phần máu thịt của nền kinh tế địa phương, là cấu phần không thể thiếu trong nền kinh tế quốc gia. Nếu biết lắng nghe, hỗ trợ và dẫn dắt hộ kinh doanh đi cùng, họ sẽ trở thành lực đẩy bền vững nhất cho phát triển kinh tế – xã hội, cho hành trình chuyển đổi số quốc gia.

Cơ quan thuế đã và đang tích cực quản lý và rà soát các hoạt động kinh tế ban đêm tại thành phố. Theo đại diện cơ quan thuế, hiện đã có 5.680 người nộp thuế được rà soát và quản lý, trong đó có 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh tham gia vào hoạt động kinh tế này.

Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh này chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… Tỷ lệ người nộp thuế có hoạt động kinh tế ban đêm chiếm 13% đối với doanh nghiệp và 26% đối với hộ kinh doanh trên địa bàn.

Để quản lý và chống thất thu thuế, cơ quan thuế đã xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm và tiến hành kiểm tra. Trong đó, cơ quan thuế đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỷ đồng, giảm lỗ 112 tỷ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỷ đồng.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý, số thu từ hộ kinh doanh ban đêm đã có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỷ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Đến nay, đã có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Tuy nhiên, vẫn còn 714 doanh nghiệp và 1.880 hộ kinh doanh cần tiếp tục vận động, đôn đốc đăng ký.

TP.HCM đang từng bước định hình không gian kinh tế ban đêm với các hoạt động sôi động sau 18h như ẩm thực, giải trí, mua sắm, lưu trú, chợ đêm, tập trung tại các phường trung tâm. Tuy nhiên, để quản lý hoạt động kinh tế đêm vẫn gặp không ít rào cản.

Cơ quan thuế kiến nghị Bộ Tài chính ban hành các giải pháp hậu kiểm đối với việc cấp phép hoạt động kinh doanh của tổ chức, cá nhân, tránh lợi dụng sự thông thoáng trong việc cấp phép, né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây thất thu ngân sách.

Cơ quan thuế cũng kiến nghị phân cấp quản lý, yêu cầu các nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp… kê khai và nộp thuế tại nơi chi nhánh, địa điểm kinh doanh đang hoạt động theo hình thức hạch toán độc lập. Việc này nhằm tránh tình trạng doanh nghiệp mở chi nhánh phụ thuộc tại nhiều phường trung tâm nhưng kê khai thuế ở trụ sở chính, gây khó quản lý và thất thu ngân sách.

Ngoài ra, các hộ kinh doanh và chuyên gia cũng kiến nghị giảm bớt thủ tục kê khai thuế và sổ sách đơn giản cho hộ kinh doanh, đồng thời đề nghị miễn giảm phần mềm hóa đơn để áp dụng thuế theo doanh thu.

Bộ Tài chính đang tích cực lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế, với một số đề xuất cải cách quan trọng trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là việc phân loại hộ kinh doanh dựa trên bốn ngưỡng doanh thu cụ thể, đánh dấu sự chuyển đổi từ cơ chế thuế khoán như trước đây. Mục tiêu chính của việc thay đổi này là xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch hơn, đồng thời nâng cao hiệu quả trong việc quản lý thuế.

Theo đề xuất, các hộ kinh doanh sẽ được phân loại dựa trên doanh thu của họ, từ đó áp dụng các phương pháp quản lý thuế phù hợp. Việc phân loại này sẽ giúp cơ quan thuế có thể quản lý và thu thuế một cách hiệu quả hơn, giảm thiểu tình trạng thất thu thuế và tăng cường tính tự giác của các hộ kinh doanh. Bằng cách này, cơ quan thuế có thể tập trung vào các hộ kinh doanh có doanh thu lớn và có rủi ro về thuế cao, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ hoạt động lành mạnh.

Dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế cũng hướng đến mục đích cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ kinh doanh hoạt động lành mạnh và phát triển. Đồng thời, việc phân loại hộ kinh doanh theo ngưỡng doanh thu cụ thể cũng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về thuế và tăng cường sự tin tưởng của người dân vào hệ thống thuế. Qua đó, dự kiến sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và thuận lợi cho sự phát triển của các hộ kinh doanh.

Việc lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế cho thấy sự nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc hoàn thiện hệ thống thuế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Qua đó, cơ quan chức năng hy vọng sẽ thu thập được nhiều ý kiến đóng góp tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân, nhằm xây dựng một hệ thống thuế hiệu quả và công bằng. Mọi ý kiến đóng góp sẽ được xem xét và triển khai nhằm mục tiêu hoàn thiện chính sách thuế, hỗ trợ hoạt động kinh doanh và nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Đến thời điểm hiện tại, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về việc phân loại hộ kinh doanh dựa trên ngưỡng doanh thu cụ thể. Chính phủ và Bộ Tài chính đang tích cực tiếp thu ý kiến và điều chỉnh dự thảo cho phù hợp.

Cục Thuế TP.HCM đã đạt được những kết quả ấn tượng trong công tác thu ngân sách trong 6 tháng đầu năm 2025. Tổng thu ngân sách của thành phố đạt 292.733 tỉ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Đây là cơ sở để Cục Thuế TP.HCM tự tin về khả năng hoàn thành mục tiêu tăng thu 20% mà Chính phủ đề ra.

Đáng chú ý, nguồn thu từ khu vực hộ kinh doanh đạt 5.477 tỉ đồng, tăng vọt 213% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này không chỉ mang ý nghĩa về mặt giá trị mà còn chiếm tới 31,7% tổng số thu từ hộ kinh doanh trên toàn quốc. Điều này cho thấy hiệu quả vượt trội trong công tác quản lý tại TP.HCM, đặc biệt là trong việc thu hút và quản lý nguồn thu từ khu vực hộ kinh doanh.

Thành quả này có đóng góp lớn từ việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế. Trong 6 tháng đầu năm, đã có thêm 22.419 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Việc áp dụng công nghệ đã giúp minh bạch hóa dòng tiền, chuẩn hóa hoạt động kinh doanh và hạn chế thất thu hiệu quả.

Tuy nhiên, lãnh đạo ngành thuế xác định cuộc chiến chống thất thu, đặc biệt là gian lận hóa đơn, vẫn là nhiệm vụ sống còn trong 6 tháng cuối năm. Để chống gian lận hóa đơn, Cục Thuế TP.HCM sẽ tận dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích, khoanh vùng các giao dịch đáng ngờ, đặc biệt trong các lĩnh vực rủi ro cao như thương mại điện tử và bán hàng livestream.

Cục Thuế TP.HCM cũng sẽ phối hợp chặt chẽ với công an, ngân hàng, đơn vị vận chuyển để truy xuất dòng tiền, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi gian lận hóa đơn. Với nhiệm vụ thu ngân sách cả năm lên tới 501.870 tỉ đồng, việc siết chặt quản lý và chống thất thu hiệu quả sẽ là yếu tố then chốt để Cục Thuế TP.HCM hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.

Để biết thêm thông tin về tình hình thu ngân sách và công tác quản lý thuế tại TP.HCM, vui lòng truy cập vào trang web của Cục Thuế TP.HCM hoặc Chính phủ để cập nhật thông tin mới nhất.