Chiến lược sử dụng máy bay không người lái (UAV) của Nga trong cuộc xung đột với Ukraine đã trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể. Ban đầu, Nga tập trung vào việc sử dụng UAV Shahed do Iran sản xuất, nhưng sau đó đã tự phát triển phiên bản cải tiến Geran với nhiều tính năng nguy hiểm hơn.

Quá trình cải tiến UAV của Nga bắt đầu từ năm 2022, khi Moscow triển khai UAV Shahed-131 và Shahed-136 do Iran sản xuất để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Tuy nhiên, đến năm 2023, Nga đã chuyển sang sản xuất các phiên bản UAV cải tiến của mình là Geran-1 và Geran-2, với hình dáng tương tự như UAV của Iran.

UAV Geran có khả năng bay xa khoảng 2.500km và đạt tốc độ 180 km/h. Các chuyên gia cho rằng, Nga đã thực hiện nhiều cải tiến để tăng cường sức hủy diệt của các UAV, bao gồm nâng cấp hệ thống dẫn đường và tăng sức công phá của đầu đạn.

Một trong những nâng cấp quan trọng của UAV Geran là hệ thống dẫn đường. Các phiên bản UAV đầu tiên sử dụng ăng-ten mẫu thu có kiểm soát (CRPA) 4 phần tử kết hợp với hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh (GNSS). Tuy nhiên, khi năng lực tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả hơn, Nga đã trang bị cho các mẫu UAV mới ăng-ten CRPA 8 hoặc 16 phần tử kết hợp hệ thống Kometa.

Ngoài ra, các phiên bản mới hơn của UAV Geran còn được trang bị bộ phát vô tuyến để điều khiển từ xa hoặc các modem 3G/LTE kết nối với mạng di động địa phương, tăng khả năng dự phòng dẫn đường và cho phép truyền dữ liệu đo từ xa và qua video.

Bên cạnh những cải tiến về UAV tấn công, Nga còn đẩy mạnh việc sử dụng UAV mồi nhử. Vào năm 2024, Moscow bắt đầu áp dụng rộng rãi chiến thuật mới nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng cách phóng các UAV mồi nhử tầm xa như Parodya và Gerbera.

Các UAV mồi nhử có giá khoảng 10.000 USD/chiếc, rẻ hơn UAV Geran tới 10 lần. Chúng thường được chế tạo từ nhựa và gỗ dán giá rẻ cũng như nặng chưa đến 20kg. Tầm hoạt động của UAV mồi nhử cũng ngắn hơn, vào khoảng 600km.

Chuyên gia Jacob Parakilas tại tổ chức RAND châu Âu ở Cambridge nhận định, Gerbera là UAV mồi nhử hiệu quả nhờ chi phí rẻ, thiết kế đơn giản, nhưng lại bay theo các tuyến đường tương tự cũng như tạo ra những tín hiệu điện tử và radar tương tự như một UAV tấn công.

Tuy nhiên, mối đe dọa từ UAV Nga đối với Ukraine có thể sớm gia tăng, khi Moscow tăng cường sản xuất tại các trung tâm chính ở Yelabuga và Izhevsk. Nga đang cho xuất xưởng hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, bao gồm UAV tấn công kiểu Shahed và UAV mồi nhử.

Tờ Forbes trích dẫn thông tin tình báo quân sự của Ukraine cho hay, tính đến tháng 5, sản lượng của Nga vào khoảng 2.700 UAV tấn công Geran và 2.500 UAV mồi nhử Gerbera mỗi tháng. Các con số này đánh dấu mức tăng gần gấp 5 lần kể từ mùa hè năm 2024.

Theo báo cáo hồi tháng 2 của Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, Nga đã và đang phát triển mẫu UAV Geran 3 có tốc độ bay nhanh hơn nhờ thay thế động cơ piston bằng động cơ phản lực.

Chuyên gia quân sự Parakilas cho rằng, UAV Geran 3 cũng có thể được nâng cấp hệ thống điện tử bền bỉ hơn và liên kết dữ liệu hai chiều, từ đó cho phép người vận hành phản ứng theo thời gian thực và tấn công các mục tiêu di động.

Tuy nhiên, ông Parakilas nhấn mạnh, những bước nâng cấp như trên sẽ gây tốn kém. Đồng quan điểm, nhà phân tích quốc phòng David Sharp tại Israel cho hay, ứng dụng nhiều cải tiến sẽ khiến chi phí sản xuất UAV trở nên đắt đỏ hơn và từ đó ảnh hưởng đến việc sản xuất hàng loạt.

Cuộc xung đột giữa Israel và Iran đã leo thang đến mức độ mới trong thời gian gần đây. Rạng sáng ngày 13/6/2025, Israel đã phát động chiến dịch ‘Sư tử trỗi dậy’, huy động hơn 200 chiến đấu cơ đồng loạt tập kích vào các mục tiêu ở nhiều khu vực rộng lớn tại miền bắc Iran. Cuộc tấn công này đã làm chủ hoàn toàn không phận, phá hủy và gây thiệt hại nặng nhiều cơ sở hạt nhân, nhà máy sản xuất tên lửa đạn đạo của Tehran.

Mục tiêu quan trọng của cuộc tấn công này là các chỉ huy quân sự, các nhà khoa học hàng đầu của Iran, những người mà Tel Aviv cho rằng đóng vai trò thiết yếu trong việc thực hiện chương trình hạt nhân có thể đe dọa đến sự sống còn của Israel. Hàng loạt tướng lĩnh cấp cao đã bị thiệt mạng, trong đó có Tư lệnh Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tướng Hosein Salami; Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, tướng Mohammed Bagheri… Israel còn nhắm mục tiêu vào các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, hạ sát cựu giám đốc chương trình hạt nhân của Iran, nhà khoa học Fereidoun Abbasi và nhiều chuyên gia vật lý, hóa học, vật lý hạt nhân… Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei cũng là một trong những mục tiêu bị nhắm đến. Ngay lập tức, Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei được đưa đến một nơi trú ẩn bí mật nằm sâu dưới lòng đất, hạn chế mọi liên lạc với ngay cả những phụ tá thân cận nhất và tuyệt đối tránh sử dụng các hình thức liên lạc bằng thiết bị điện tử.

Có thể nói là với sự giúp đỡ của các cơ quan tình báo, Israel đã thành công trong việc tiêu diệt các chỉ huy quân sự, quan chức tình báo cấp cao cũng như các nhà khoa học hàng đầu Iran, những người đóng vai trò hàng đầu trong chương trình hạt nhân của Tehran.

Ngay sau đó, Mỹ đã can thiệp quân sự nhằm hỗ trợ đồng minh Tel Aviv trong xung đột Israel – Iran. Ngày 19/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra một tuyên bố, theo đó, ông sẽ đưa ra quyết định hành động (quân sự) hay không “trong vòng hai tuần tới”, căn cứ vào “các tiến triển trong đàm phán có thể (giữa Mỹ) với Iran trong tương lai gần”.

Tuy nhiên, vào đêm 20/6, không quân chiến lược Mỹ đã giáng đòn đánh vào các cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran. Bảy chiếc máy bay ném bom tàng hình chiến lược B-2 Spirit đã ném 14 quả bom xuống hai cơ sở hạt nhân của Iran là Fordow và Natanz, trong khi căn cứ thứ ba, Isfahan, bị tàu ngầm Mỹ phóng 20 tên lửa Tomahawk tấn công. Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng đã “phá hủy hoàn toàn” các cơ sở hạt nhân của Iran. Có thể đoán chắc chắn một điều là chương trình hạt nhân của Iran đã bị ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng và Tehran sẽ phải cần một thời gian rất dài nếu có ý định phục hồi lại chương trình hạt nhân gây tranh cãi của mình.

Bằng việc trực tiếp tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran, Tổng thống Donald Trump đã phá vỡ điều cấm kị mà lâu nay ông vẫn né tránh: trực tiếp can dự vào một cuộc chiến ở bên ngoài nước Mỹ. Đây là một canh bạc chính trị đầy rủi ro, khi mà nước Mỹ có thể bị cuốn vào một cuộc chiến tranh không hồi kết mà không ai biết được sẽ dẫn tới những hậu quả gì.

Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu các đợt oanh kích của Israel và Mỹ, vừa phá hủy các cơ sở vật chất như máy ly tâm, lò phản ứng, vừa sát hại các tướng lĩnh và nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, liệu đã đủ khả năng phá hủy hoàn toàn chương trình hạt nhân của Tehran hay chưa? Không một ai trong thời điểm hiện tại có câu trả lời chắc chắn cho câu hỏi này.

Tổng thống Donald Trump, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tuyên bố rằng những cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran không nhằm mục tiêu làm “thay đổi chế độ” ở Tehran. Nhưng lịch sử các cuộc can thiệp quân sự từng nhiều lần cho thấy một khi tiếng nói của bom đạn thay thế cho đối thoại thì không loại trừ khả năng từ những mục tiêu hẹp ban đầu đã trượt sang các mục tiêu rộng lớn hơn, lâu dài, phức tạp và khó giải quyết hơn.

Ngày 26/7, một vụ tấn công khủng bố đã xảy ra tại tòa án thành phố Zahedan, thủ phủ tỉnh Sistan-Baluchistan, nằm ở khu vực đông nam Iran. Thông tin về vụ việc được hãng thông tấn quốc gia Iran IRNA đưa tin, dựa trên nguồn tin từ Bộ chỉ huy khu vực của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Những kẻ tấn công, đeo mặt nạ, đã sử dụng vũ khí nhỏ và lựu đạn để tấn công vào tòa án. Lực lượng an ninh đã có phản ứng nhanh chóng và kịp thời, khống chế tình hình một cách hiệu quả. Trong số những kẻ tấn công, 3 người đã bị bắn hạ. Vụ tấn công đã gây ra thiệt hại đáng kể cho dân thường, với 5 người thiệt mạng, bao gồm cả một người mẹ và con nhỏ chỉ một tuổi, và 13 người bị thương. Số người bị thương có thể tăng thêm khi tình hình đang được tiếp tục đánh giá và xử lý.

Tổ chức vũ trang Jaish al-Adl, một nhóm Hồi giáo người Baloch có trụ sở tại Pakistan, đã lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ tấn công tại tòa án thành phố Zahedan. Trước khi thực hiện vụ tấn công, nhóm này đã yêu cầu dân thường sơ tán khỏi khu vực xung quanh tòa án để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Tỉnh Sistan-Baluchestan, cách thủ đô Tehran khoảng 1.200km về phía đông nam, giáp biên giới với Pakistan và Afghanistan, từ lâu đã là điểm nóng về đụng độ vũ trang và bất ổn an ninh. Vào tháng 10 năm 2022, một vụ tấn công khủng bố khác đã khiến 10 cảnh sát thiệt mạng ở tỉnh này. Tình hình an ninh tại khu vực này đang là mối quan tâm đặc biệt của chính phủ Iran và cộng đồng quốc tế, những người đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để ổn định và đảm bảo an ninh cho khu vực.

Trong bối cảnh tình hình an ninh tại tỉnh Sistan-Baluchestan đang diễn biến phức tạp, chính quyền Iran và các cơ quan chức năng đang tăng cường các biện pháp để đảm bảo an ninh và trật tự xã hội. Cộng đồng quốc tế cũng được kêu gọi hỗ trợ và hợp tác để giải quyết các vấn đề liên quan đến khủng bố và an ninh tại khu vực này.

Hiện tại, tình hình tại tỉnh Sistan-Baluchestan vẫn đang được theo dõi và đánh giá một cách chặt chẽ. Các biện pháp nhằm ngăn chặn và đối phó với khủng bố đang được tiếp tục thực hiện để đảm bảo an ninh và sự ổn định cho người dân tại khu vực này.

Một vụ tấn công khủng bố đã diễn ra tại tòa án tỉnh Sistan-Baluchestan, nằm ở phía đông nam Iran, vào ngày 26.7. Ít nhất 6 người đã thiệt mạng và hơn 20 người bị thương trong vụ việc này. Chánh án tỉnh Sistan-Baluchestan, ông Ali Movahedi Rad, cho biết 3 kẻ tấn công đã giả làm dân thường, đeo áo bom và mang vũ khí tấn công vào tòa án thành phố Zahedan.

Những kẻ tấn công này đã ném một quả lựu đạn vào tòa nhà, giết chết một số người bên trong, trong đó có 3 nhân viên bảo vệ tòa án. Lực lượng an ninh đã nhanh chóng vào cuộc và tiêu diệt 3 kẻ tấn công. Thông tin ban đầu cho thấy vụ tấn công đã gây ra sự hoảng sợ trong cộng đồng địa phương.

Vụ tấn công đã được nhận trách nhiệm bởi nhóm vũ trang Hồi giáo dòng Sunni Jaish al-Adl. Nhóm này gồm những người Baloch, hoạt động chủ yếu ở Pakistan và có chi nhánh ở Iran. Jaish al-Adl đã đăng tuyên bố cảnh báo các thẩm phán và nhân viên tòa án vùng Baluchestan rằng họ không còn là nơi an toàn và đổ lỗi cái chết của dân thường là do lực lượng an ninh đã bắn bừa bãi.

Tỉnh Sistan-Baluchestan có chung đường biên giới dài với Pakistan và Afghanistan, nằm cách thủ đô Tehran của Iran khoảng 1.200 km về phía đông nam. Khu vực này thường xuyên xảy ra các cuộc đụng độ giữa quân đội Iran với các nhóm vũ trang thuộc cộng đồng thiểu số người Baloch, các nhóm Hồi giáo Sunni cực đoan và các băng đảng buôn lậu ma túy. Vào tháng 10 năm ngoái, giới chức Iran cho biết một vụ tấn công khủng bố ở Sistan-Baluchestan đã khiến 10 cảnh sát thiệt mạng.

Giới chức Iran đã gọi vụ tấn công ngày 26.7 là vụ tấn công khủng bố và cho biết lực lượng an ninh đã lập đồn trú xung quanh tòa án. Nhân viên và dân thường tại tòa cũng đã được sơ tán để đảm bảo an toàn. Chính quyền địa phương đang điều tra nguyên nhân và tìm hiểu thêm về những kẻ tấn công.

Hiện trường vụ tấn công tại tòa án tỉnh Sistan-Baluchestan đã được phong tỏa để phục vụ điều tra. Lực lượng an ninh đang làm việc để xác định danh tính của những kẻ tấn công và điều tra mối liên hệ của họ với các nhóm khủng bố khác.

Vệ tinh liên lạc Nahid-2 của Iran đã được phóng thành công từ sân bay vũ trụ Vostochny của Nga bằng tên lửa Soyuz, như thông tin đã được Truyền hình quốc gia Iran và hãng tin AFP chia sẻ. Với trọng lượng 110kg, vệ tinh Nahid-2 là kết quả của sự cố gắng không ngừng nghỉ của các kỹ sư Iran trong lĩnh vực vũ trụ.

Ngoài vệ tinh Nahid-2, tên lửa đẩy Soyuz-2.1b còn mang vào không gian các vệ tinh khác, bao gồm 2 vệ tinh Ionosfera-M số 3 và số 4 cùng 18 vệ tinh do Nga và các quốc gia khác sản xuất. Quá trình phóng diễn ra suôn sẻ trong giai đoạn đầu và được Cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos phát trực tiếp. Tuy nhiên, buổi phát trực tiếp đã kết thúc khoảng 10 phút sau khi phóng.

Trước đó, tên lửa Soyuz đã có vinh dự được sử dụng để phóng một số vệ tinh của Iran vào không gian, bao gồm cả vệ tinh Khayyam, Pars-1 và Hodhod. Vệ tinh Nahid-2 được thiết kế để duy trì trên quỹ đạo trong 5 năm, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong chương trình không gian của Iran.

Mặc dù vậy, phương Tây đã bày tỏ lo ngại về những tiến bộ công nghệ trong chương trình không gian của Iran, cho rằng chúng có thể được sử dụng để nâng cấp kho tên lửa đạn đạo của nước này. Thông tin về vụ phóng vệ tinh Nahid-2 được công bố trước thềm cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran với một số nước châu Âu tại Istanbul, cũng như sau cuộc chiến 12 ngày giữa Iran và Israel vào tháng trước.

Tháng 9 năm ngoái, Iran đã đạt được thành công khi phóng vệ tinh nghiên cứu Chamran-1 vào quỹ đạo bằng tên lửa đẩy Ghaem-100 do lực lượng không gian thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran phát triển. Thành công của chương trình không gian Iran thể hiện sự phát triển không ngừng của lĩnh vực vũ trụ nước này.

Để theo dõi thêm thông tin về các chương trình vũ trụ và công nghệ của Iran, hãng tin AFP và Truyền hình quốc gia Iran là những nguồn tin tức đáng tin cậy.

Mỹ đã tiêu tốn gần 25% số tên lửa đánh chặn mà họ đã mua trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày giữa Israel và Iran, khi Lầu Năm Góc triển khai các hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) tới Israel. Trong cuộc chiến này, các lực lượng vận hành THAAD đã bắn hơn 150 tên lửa để bắn hạ các đợt tên lửa đạn đạo của Iran.

Cuộc xung đột đã phơi bày một lỗ hổng đáng báo động trong nguồn cung cấp của Washington. Mỹ hiện có 7 hệ thống THAAD tối tân, nhưng trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày với Iran hồi tháng 6, hai hệ thống đã được triển khai tới Israel nhưng vẫn chưa đủ. Các quan chức Mỹ đã tìm cách mua 37 tên lửa trong năm tài chính tiếp theo, nhưng Lầu Năm Góc đã mua khoảng 650 tên lửa kể từ năm 2010. Mỗi tên lửa đánh chặn THAAD có giá khoảng 13 triệu USD.

Lockheed Martin, nhà sản xuất hệ thống này, cho biết họ có thể sản xuất khoảng 100 tên lửa đánh chặn trong năm nay và đang làm việc với chính phủ Mỹ về các phương án tăng sản lượng cho các đơn đặt hàng mới. Theo các nhà phân tích, việc triển khai hệ thống này đến Trung Đông đã gia tăng căng thẳng năng lực sẵn sàng của Mỹ và báo hiệu nhu cầu ngày càng tăng không chỉ đối với tên lửa đánh chặn mà còn cả các bệ phóng.

Mỹ cũng phát hiện ra sự thiếu hiệu quả trong cách khai hỏa các hệ thống chống tên lửa và đang xem xét kỹ lưỡng hiệu suất của một số tên lửa đánh chặn. Quân đội Mỹ hiện đang xem xét kỹ lưỡng từng vụ phóng để hiểu rõ hơn những gì đã xảy ra. Một sĩ quan Hải quân tham gia vào quá trình này cho biết còn quá sớm để đánh giá các cuộc giao tranh của SM-3.

Mối lo ngại của Mỹ là Iran sẽ lại thực hiện các cuộc tấn công tên lửa và Washington cần phải chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với các mối đe dọa này. Do đó, việc tăng cường sản xuất và nâng cao hiệu suất của các hệ thống phòng thủ tên lửa đang trở thành ưu tiên hàng đầu của Lầu Năm Góc.

Hiện tại, Lockheed Martin đang tích cực làm việc để tăng sản lượng tên lửa đánh chặn THAAD, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của quân đội Mỹ và các đồng minh.

Hezbollah và Hamas đều tuyên bố phóng tên lửa và đáp trả lại với các cuộc tập kích của Israel.

Một ngày sau khi Israel thực hiện cuộc không kích vào cảng Hodeida do Houthi kiểm soát tại Yemen vào ngày 21 tháng 7, lực lượng Houthi đã tuyên bố phóng tên lửa vào sân bay Ben Gurion của Israel. Cuộc tấn công này đánh dấu một diễn biến mới trong căng thẳng giữa Israel và Houthi.

Cuộc không kích của Israel vào cảng Hodeida đã gây ra sự phá hủy nghiêm trọng đối với bến tàu của cảng, vốn đã được xây dựng lại sau những cuộc tấn công trước đó. Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, đã tuyên bố rằng Houthi sẽ phải trả giá đắt cho hành động phóng tên lửa vào lãnh thổ Israel. Ông Katz cũng so sánh số phận của Yemen với số phận của Tehran, cho thấy sự căng thẳng và đối đầu giữa Israel và Iran cũng như các lực lượng liên quan.

Trong khi đó, Iran đã thông báo về số người thiệt mạng tại nước này trong cuộc chiến 12 ngày với Israel vào tháng trước, với con số tăng lên 1.062 người. Ngoại trưởng Iran, Abbas Araghchi, đã thừa nhận rằng cuộc không kích của Mỹ và Israel đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho các cơ sở hạt nhân của Iran, nhưng khẳng định Tehran sẽ không từ bỏ việc làm giàu uranium.

Lãnh tụ tối cao Iran, Ali Khamenei, được xác nhận là vẫn “khỏe” và Tehran sẵn sàng đàm phán với Washington. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cảnh báo rằng Washington sẽ tiếp tục các cuộc tấn công nếu cần thiết, cho thấy sự căng thẳng và phức tạp trong quan hệ giữa Mỹ, Israel và Iran.

Về phần mình, Houthi đã tuyên bố phóng tên lửa vào sân bay Ben Gurion của Israel, và Bộ trưởng Quốc phòng Israel đã cảnh báo rằng Houthi sẽ phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng. Sự kiện này đã làm tăng thêm căng thẳng và phức tạp trong khu vực, đòi hỏi sự chú ý và theo dõi sát sao từ cộng đồng quốc tế.

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, các bên liên quan cần kiềm chế và tìm kiếm giải pháp hòa bình để giải quyết các vấn đề tồn tại. Đồng thời, cộng đồng quốc tế cũng cần theo dõi sát sao tình hình và đóng vai trò hỗ trợ để giảm thiểu căng thẳng và tìm kiếm giải pháp lâu dài cho khu vực.

Một số đề xuất hỗ trợ không ứng viên Tổng thống Mỹ cũng đã được đưa ra để giúp ổn định tình hình.

Các biện pháp ngoại giao và hòa giải cũng đang được thực hiện để giảm thiểu căng thẳng và tìm kiếm giải pháp hòa bình.