Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn.

Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm.

Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu. Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường.

Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở. Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời.

Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Lừa đảo qua mạng xã hội đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, với những kẻ lừa đảo tận dụng tâm lý nóng vội của người tiêu dùng trong việc “săn” giá rẻ vào phút chót. Một trong những thủ đoạn phổ biến của chúng là tạo ra các trang fanpage giả mạo trên mạng xã hội, thậm chí còn tích xanh để tạo lòng tin, sau đó đăng tải các chương trình du lịch gần giống với những gì các cơ sở chính thống cung cấp.

Những đối tượng lừa đảo này thường yêu cầu người tiêu dùng chuyển cọc trước 50% và sau đó gửi mã đặt phòng giả. Khi nạn nhân nhận được mã này, họ thường cắt đứt liên lạc và biến mất. Điều khiến cho việc phát hiện những trang fanpage lừa đảo này trở nên khó khăn là chúng thường sao chép nội dung bài đăng, hình ảnh, và quy trình đặt phòng và thanh toán từ các trang chính thống.

Không chỉ có vậy, những kẻ lừa đảo còn sử dụng quảng cáo trên Facebook với nội dung hấp dẫn, đánh vào tâm lý ham rẻ của người dùng. Khi giao dịch xong, họ thông báo rằng phòng đã được đặt hết và hướng dẫn nạn nhân liên hệ với “kế toán” để được hoàn tiền. Tuy nhiên, khi khách hàng gọi điện, họ sẽ được yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản hoặc gửi link thanh toán qua cổng trung gian như VnPay để tạo cảm giác hợp lệ.

Nhiều người đã trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo này, mất thêm tiền hoặc lộ dữ liệu tài chính vì lo lắng muốn lấy lại tiền và làm theo yêu cầu của đối tượng. Chỉ khi nghi ngờ hoặc không liên lạc được với “bên đặt phòng”, nạn nhân mới gọi đến hotline chính thức của khách sạn để xác minh, nhưng lúc đó thường đã quá muộn.

Để nhận biết những fanpage lừa đảo, người dùng cần chú ý đến các dấu hiệu như tương tác bất thường (nhiều lượt thích nhưng ít hoặc không có bình luận thật), thông tin ‘Giới thiệu’ không rõ ràng (do nước ngoài quản lý hoặc mới lập) và số điện thoại không khớp với website chính thức. Người dùng cũng nên kiểm tra mục ‘Tính minh bạch của Trang’ để xem người quản lý trang và lịch sử đổi tên fanpage.

Trong quá trình sử dụng mạng xã hội, đặc biệt là khi thực hiện các giao dịch trực tuyến, người dùng cần phải thận trọng và cảnh giác. Một số biện pháp phòng ngừa có thể được thực hiện như xác minh thông tin của các trang web và fanpage trước khi thực hiện giao dịch, không cung cấp thông tin cá nhân và tài chính cho những nguồn không đáng tin cậy, và thường xuyên cập nhật kiến thức về các thủ đoạn lừa đảo mới nhất.

Đặc biệt, người dùng cần phải tỉnh táo và không nên ham rẻ, vì “giá rẻ” có thể là một cái bẫy của những kẻ lừa đảo. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về tính xác thực của một trang web hoặc fanpage, người dùng nên tìm kiếm thông tin từ các nguồn tin cậy hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng để được hỗ trợ và tư vấn.

Một trường hợp lừa đảo tình cảm sốc đã được một cặp đôi người Pháp, Sophie Vouzeland và chồng Fabien, tiết lộ gần đây. Theo đó, một người đàn ông Bỉ 76 tuổi, Michel, đã xuất hiện tại nhà của Sophie, tuyên bố rằng anh ta là chồng tương lai của cô. Tuy nhiên, Fabien, chồng hiện tại của Sophie, đã có mặt để chào đón Michel và tiết lộ một sự thật gây sốc.

Michel tin rằng mình đã kết nối với Sophie, người từng là á hậu 1 trong cuộc thi Hoa hậu Pháp 2007, qua ứng dụng WhatsApp. Trong thời gian dài, anh ta đã gửi khoảng 25.000 bảng Anh cho người mà anh ta nghĩ là Sophie. Tuy nhiên, khi Michel xuất hiện tại nhà của Sophie, anh ta đã bị Fabien chào đón và nhận ra rằng mình đã bị lừa đảo.

Cặp đôi đã đăng tải một video về khoảnh khắc này trên mạng xã hội, chia sẻ cuộc trò chuyện của họ với nạn nhân để cảnh báo mọi người về những trò lừa đảo tình cảm. Trong video, Sophie và Fabien đã thể hiện sự cảm thương với Michel và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cẩn thận khi sử dụng mạng xã hội.

Sophie, người đang mang thai, đã bày tỏ sự cảm thương với nạn nhân và cảnh báo mọi người cần cẩn thận khi sử dụng mạng xã hội. “Chúng tôi cảm thấy rất tiếc cho ông Michel và hy vọng rằng câu chuyện của chúng tôi có thể giúp mọi người tránh khỏi những tình huống tương tự”, Sophie chia sẻ.

Fabien cũng nhấn mạnh rằng việc lừa đảo tình cảm đang trở nên phổ biến và mọi người cần phải cảnh giác. “Chúng tôi quyết định chia sẻ câu chuyện của chúng tôi để giúp mọi người nhận biết và tránh khỏi những trò lừa đảo này”, Fabien nói.

Hiện tại, trường hợp của Michel đã gây được sự chú ý của nhiều người dùng mạng xã hội. Nhiều người đã bày tỏ sự cảm thương với nạn nhân và赞赏 cặp đôi đã chia sẻ câu chuyện của họ để cảnh báo mọi người.