Thông tin về sự ra đi đột ngột của ông Hoàng Nam Tiến, một nhà quản trị kỳ cựu và diễn giả truyền cảm hứng, vào chiều muộn ngày cuối cùng của tháng 7, đã gây nên một làn sóng tiếc thương trong cộng đồng yêu sách và giáo dục. Sự ra đi của ông không chỉ để lại nỗi mất mát lớn lao mà còn khiến cho dự án ra mắt cuốn sách cuối cùng của ông bị dang dở.

Cuốn sách có tựa đề “13 bài giảng của Giáo Tiến về quản trị và lãnh đạo”, được ông dành nhiều công sức để biên soạn và chỉnh sửa trước khi qua đời. Đại diện của Alpha Books, đơn vị phối hợp với ông Tiến để xuất bản cuốn sách, cho biết rằng đây là kết tinh tâm huyết của ông trong những năm cuối đời. Cuốn sách không chỉ là một cẩm nang quản trị thông thường mà còn là một cuộc “trà đàm tri thức” với người đọc, với văn phong gần gũi và kèm theo các tình huống thực tiễn.

Cuốn sách được chia thành 4 phần lớn, xoay quanh hành trình hình thành một nhà lãnh đạo trong thời đại mới. Ông Tiến đưa ra 13 “chìa khóa” để giúp người đọc có thể trở thành một nhà lãnh đạo tốt, từ việc giải mã bản chất người dẫn dắt đến trách nhiệm kiến tạo tổ chức bền vững. Ông Hoàng Nam Tiến là một người cực kỳ kỹ tính và cầu toàn, và điều này được thể hiện trong quá trình làm việc trên cuốn sách. Theo chia sẻ của bà Tạ Liên Hương, CEO của Alpha Books, nhóm làm việc đã phải mất tới 2 năm để hoàn thành cuốn sách này.

Bên cạnh công việc của một nhà quản trị và diễn giả, ông Tiến còn là một người yêu thích sách và văn hóa. Ông thường giới thiệu và chia sẻ những cuốn sách yêu thích của mình với bạn bè và đồng nghiệp. Cuốn sách “Cánh buồm đỏ thắm” của Alexander Grin là một trong những cuốn sách yêu thích của ông.

Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch Alpha Books và là người bạn lâu năm của ông Tiến, chia sẻ rằng ông Tiến luôn giữ vững niềm tin và hy vọng, ngay cả khi đã là một lãnh đạo cấp cao. Ông Bình cũng kể lại những ngày tháng gần đây, khi ông Tiến vẫn học tiến sĩ ngành AI ở tuổi ngoài 50 nhưng vẫn không ngừng giảng dạy, kết nối, và truyền lửa cho thế hệ trẻ.

Sự ra đi của ông Hoàng Nam Tiến để lại một khoảng trống lớn trong cộng đồng yêu sách và giáo dục. Tuy nhiên, di sản của ông, đặc biệt là cuốn sách “13 bài giảng của Giáo Tiến về quản trị và lãnh đạo”, sẽ tiếp tục truyền cảm hứng và kiến thức cho nhiều thế hệ sau này. Tác phẩm này là minh chứng cho sự tận tâm và cống hiến của ông dành cho lĩnh vực quản trị và giáo dục.

Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nền kinh tế Việt Nam là rất quan trọng. Các DNNVV đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm nội địa (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững. Trong khi đó, tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ. Điều này cho thấy sự tồn tại của một thách thức lớn trong việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận nguồn tài chính bền vững.

Để giải quyết thách thức này, việc xây dựng một khung chính sách toàn diện là cần thiết. Khung chính sách này cần bao gồm bốn trụ cột chính: Hoàn thiện khung pháp lý; Cải cách tài chính; Nâng cao năng lực DNNVV; và Phát triển hạ tầng thị trường. Mục tiêu là tạo ra một môi trường pháp lý và kinh doanh thuận lợi, giúp các DNNVV dễ dàng tiếp cận các nguồn tài chính bền vững.

Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống và bền vững. Theo số liệu, tỷ lệ các DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Đặc biệt, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.

Có ba rào cản chính đang hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Thứ hai, sự không nhất quán trong việc thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra những khó khăn cho DNNVV. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một thách thức.

Để vượt qua những rào cản này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực của các DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này không chỉ giúp huy động tài chính bền vững cho các DNNVV mà còn tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.

Đây không chỉ là một chính sách tài chính đơn thuần mà còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon. Việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững sẽ đóng góp vào việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Đọc thêm về tài chính bền vững và các giải pháp hỗ trợ DNNVV tại Việt Nam.

Khu vực kinh tế nhà nước (KTNN) đang đóng vai trò chủ lực trong các ngành, lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế. Không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh lương thực, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo vệ chủ quyền quốc gia, KTNN còn là lực lượng sản xuất chủ đạo, dẫn dắt và hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển. Đặc biệt, các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang nắm giữ vai trò trụ cột trong các lĩnh vực then chốt như năng lượng, tài chính, viễn thông, khai thác tài nguyên chiến lược, phát triển hạ tầng kỹ thuật quốc gia.

Các DNNN không chỉ là lực lượng sản xuất chủ đạo mà còn là công cụ điều tiết thị trường, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và công bằng xã hội. Tuy nhiên, thực tế những năm qua, khu vực DNNN cũng bộc lộ nhiều bất cập. Chỉ số ICOR trung bình của DNNN ở mức 6,1, cao hơn nhiều so với khu vực tư nhân và doanh nghiệp FDI. Nhiều dự án do DNNN làm chủ đầu tư vẫn xảy ra tình trạng chậm tiến độ, đội vốn, hiệu quả thấp, gây lãng phí nguồn lực.

Về quản trị doanh nghiệp, nhiều DNNN vẫn duy trì mô hình quản lý mang tính hành chính, chưa ứng dụng đầy đủ thông lệ quản trị tiên tiến; chuyển đổi số còn chậm, dữ liệu phân tán. Từ Nghị quyết Trung ương 3 khóa IX (năm 2001) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả DNNN, đến Nghị quyết số 12-NQ/TW (năm 2017), Đảng ta luôn nhất quán quan điểm: Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế; DNNN phải trở thành lực lượng vật chất quan trọng, dẫn dắt và hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển.

Luật số 68/2025/QH15 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/8/2025, đã tạo hành lang pháp lý mới cho việc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Luật này thể hiện bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương của Đảng: tăng quyền tự chủ, tăng trách nhiệm giải trình, tách bạch chức năng quản lý nhà nước và chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước.

Để phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả KTNN, cần tập trung thực hiện một số giải pháp trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế; đổi mới quản trị doanh nghiệp; đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn; chuyển đổi số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo; phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình. Trong bối cảnh phát triển mới, KTNN với lực lượng nòng cốt là các DNNN vẫn giữ vai trò nền tảng trong phát triển kinh tế – xã hội.

Tuy nhiên, để khu vực này thực sự phát huy vai trò chủ đạo, không còn con đường nào khác ngoài tái cấu trúc toàn diện: vận hành theo nguyên tắc thị trường, quản trị hiện đại, minh bạch, chuyên nghiệp. Việc này đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan, bao gồm cả DNNN, cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức xã hội.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, việc đổi mới quản trị doanh nghiệp và đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn là những bước đi quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số cũng là yếu tố then chốt giúp DNNN tăng cường năng lực cạnh tranh và quản trị.

Nhìn chung, việc phát huy vai trò và nâng cao hiệu quả của KTNN là một quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực và commitment từ tất cả các bên liên quan. Với những giải pháp toàn diện và quyết tâm cao, kỳ vọng rằng KTNN sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ đạo và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.