Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong nền kinh tế Việt Nam là rất quan trọng. Các DNNVV đóng góp khoảng 45% vào Tổng sản phẩm nội địa (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các DNNVV chỉ có thể tiếp cận dưới 9% tài chính bền vững. Trong khi đó, tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ. Điều này cho thấy sự tồn tại của một thách thức lớn trong việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận nguồn tài chính bền vững.

Để giải quyết thách thức này, việc xây dựng một khung chính sách toàn diện là cần thiết. Khung chính sách này cần bao gồm bốn trụ cột chính: Hoàn thiện khung pháp lý; Cải cách tài chính; Nâng cao năng lực DNNVV; và Phát triển hạ tầng thị trường. Mục tiêu là tạo ra một môi trường pháp lý và kinh doanh thuận lợi, giúp các DNNVV dễ dàng tiếp cận các nguồn tài chính bền vững.

Các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với những khó khăn đáng kể trong việc tiếp cận cả nguồn tài chính truyền thống và bền vững. Theo số liệu, tỷ lệ các DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống chỉ còn 28% vào năm 2023. Đặc biệt, tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.

Có ba rào cản chính đang hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Thứ hai, sự không nhất quán trong việc thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra những khó khăn cho DNNVV. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của DNNVV cũng là một thách thức.

Để vượt qua những rào cản này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Các giải pháp này bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, cải cách khu vực tài chính, nâng cao năng lực của các DNNVV, và phát triển hạ tầng thị trường. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này không chỉ giúp huy động tài chính bền vững cho các DNNVV mà còn tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh.

Đây không chỉ là một chính sách tài chính đơn thuần mà còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon. Việc hỗ trợ DNNVV tiếp cận tài chính bền vững sẽ đóng góp vào việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.

Đọc thêm về tài chính bền vững và các giải pháp hỗ trợ DNNVV tại Việt Nam.

Tín dụng xanh đang trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tính đến thời điểm hiện tại, dư nợ tín dụng xanh đã đạt trên 704.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm lên đến 21%. Sự phát triển này thể hiện nỗ lực của các ngân hàng trong việc hỗ trợ phát triển bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Ngân hàng Nhà nước đang tích cực hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy tín dụng xanh. Dự kiến, cơ quan này sẽ trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất 2% để khuyến khích các doanh nghiệp chuyển dịch sang mô hình sản xuất kinh doanh bền vững. Chính sách này không chỉ giúp giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các dự án xanh.

Nhiều ngân hàng lớn như BIDV, Agribank và Standard Chartered đang dẫn dắt xu hướng tín dụng xanh bằng cách cung cấp các gói tín dụng chuyên biệt cho các dự án môi trường. Bên cạnh đó, một số ngân hàng đã phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn cho các dự án bền vững. Sự tham gia tích cực của các ngân hàng trong nước và quốc tế cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn đến phát triển bền vững.

Ngoài ra, các ngân hàng đang đẩy mạnh hợp tác với các định chế tài chính quốc tế để tiếp cận nguồn vốn và kinh nghiệm trong quản lý tín dụng xanh. Sự hợp tác này không chỉ giúp tăng cường năng lực tài chính mà còn hỗ trợ chuyển giao công nghệ và kỹ năng quản lý rủi ro liên quan đến môi trường và xã hội.

Tuy nhiên, việc phát triển tín dụng xanh tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Khung pháp lý về tín dụng xanh vẫn chưa hoàn chỉnh, gây khó khăn cho việc triển khai và giám sát. Công cụ thẩm định cho các dự án xanh còn hạn chế, dẫn đến rủi ro về tính chính xác và hiệu quả trong đánh giá các dự án.

Năng lực của đội ngũ ngân hàng trong quản lý môi trường – xã hội – khí hậu còn yếu, đòi hỏi sự đầu tư lớn vào đào tạo và phát triển năng lực. Bên cạnh đó, các vấn đề liên quan đến nhận thức về phát triển bền vững và sự sẵn sàng của doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững cũng là những rào cản cần vượt qua.

Để giải quyết những thách thức này, Ngân hàng Nhà nước đã cam kết tập trung vào việc xây dựng và ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể. Cơ quan này cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển dịch sang mô hình sản xuất kinh doanh bền vững.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước sẽ tích cực tìm kiếm nguồn tài trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước để hỗ trợ các dự án xanh. Việc tăng cường hợp tác quốc tế và tiếp cận các nguồn tài trợ sẽ giúp Việt Nam nhanh chóng thu hẹp khoảng cách về phát triển bền vững so với các nước trong khu vực.

Trước những nỗ lực và cam kết mạnh mẽ từ các cơ quan quản lý và các ngân hàng, tín dụng xanh tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Điều này không chỉ góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững mà còn giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh quốc tế.