Các nhà khoa học đang phát cảnh báo rằng nỗ lực toàn cầu nhằm cắt giảm ô nhiễm không khí có thể đang vô tình đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu, mặc dù điều này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng. Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment, việc giảm thiểu ô nhiễm không khí ở Đông Á, đặc biệt là tại Trung Quốc, đã làm mất đi hiệu ứng làm mát do bụi bẩn trong không khí gây ra.

Những hạt bụi trong không khí trước đây có tác dụng như một tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Khi các quốc gia thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để giảm khí thải như SO₂, “tấm chắn” này đã biến mất. Điều này có nghĩa là mặc dù chất lượng không khí đã được cải thiện đáng kể, nhưng đồng thời cũng làm tăng tốc độ nóng lên toàn cầu.

Các nhà khoa học khẳng định rằng việc cải thiện chất lượng không khí là điều không thể tranh cãi vì lợi ích sức khỏe. Việc giảm ô nhiễm không khí đã giúp giảm thiểu các vấn đề sức khỏe liên quan đến hô hấp và tim mạch, đồng thời cũng giúp giảm tỷ lệ tử vong sớm. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là nếu không có hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane, nhân loại sẽ phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn.

Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia hàng đầu về biến đổi khí hậu, cho biết: “Chúng ta đã tháo tấm rèm che nắng, giờ phải chống lại ánh nắng đó bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.” Ông cũng nhấn mạnh rằng việc giảm khí nhà kính là điều cần thiết để hạn chế tốc độ nóng lên toàn cầu.

Một số giải pháp được đề xuất bao gồm trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang nguồn tái tạo. Các giải pháp này được đánh giá là con đường đúng đắn, dù có thể chậm hơn nhưng chắc chắn hơn. Giáo sư Allen cũng cho biết rằng việc kết hợp các giải pháp này sẽ giúp giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu.

Bài học từ Đông Á cho thấy chính sách môi trường cần đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức cộng đồng. Chỉ khi có sự kết hợp giữa các giải pháp này, chúng ta mới có thể giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu và bảo vệ môi trường cho tương lai.

TP.HCM đang tiếp tục đẩy mạnh triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng, với mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tận dụng tối đa nguồn tài nguyên. Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM vừa phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường – Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường tổ chức Lễ tổng kết khóa tập huấn Ủ compost từ rác thải hữu cơ gia đình và Lễ ký kết ghi nhớ Hợp tác Toàn diện Chương trình Kinh tế tuần hoàn và Phát triển bền vững.

Chương trình hợp tác này là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên nhằm thúc đẩy thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp và đơn vị liên kết. Từ tháng 4/2025, các hoạt động thiết thực đã được triển khai, bao gồm trồng cây phủ xanh khu vực Mũi Nghinh Phong, tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng ủ compost từ rác hữu cơ sinh hoạt và hướng dẫn mô hình trồng rau sạch tại nhà cho hơn 60 hộ dân địa phương.

PGS.TS. Lê Hùng Anh, Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường, nhấn mạnh mục tiêu của chương trình là hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn, đồng thời lan tỏa lối sống xanh từ hộ gia đình đến toàn khu dân cư. Việc phân loại rác tại nguồn và áp dụng các phương pháp xử lý rác thải hữu cơ như ủ compost sẽ giúp giảm thiểu lượng rác thải ra landfill, giảm phát thải khí nhà kính và tạo ra sản phẩm hữu ích cho cuộc sống hàng ngày.

Ông Vũ Văn Mạnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường, chia sẻ rằng hợp tác này không chỉ là cam kết trên giấy mà là sự đồng lòng giữa các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan và cộng đồng để cùng kiến tạo một tương lai xanh, lành mạnh và thịnh vượng hơn cho đất nước và thế hệ mai sau. Sự hợp tác này thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội và cam kết bảo vệ môi trường của các bên.

Trong khuôn khổ buổi lễ, các học viên đã được trao giấy chứng nhận hoàn thành khóa học ủ compost từ rác thải hữu cơ gia đình. Đồng thời, các tập thể và cá nhân có đóng góp tích cực vào chương trình cũng được Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường tuyên dương.

Lễ ký kết hợp tác toàn diện giữa các đơn vị mở ra một khuôn khổ phối hợp dài hạn, huy động sự tham gia của cả giới khoa học, các tổ chức chính trị – xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó Chủ tịch thường trực Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM, nhấn mạnh ý nghĩa của chương trình hợp tác trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của rác thải như một nguồn tài nguyên, thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, từ đó giảm áp lực lên hệ thống thu gom và xử lý rác thải đô thị.

Việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững tại TP.HCM không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giúp tận dụng tối đa nguồn tài nguyên, giảm thiểu lãng phí và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Sự hợp tác giữa các bên là tiền đề quan trọng để nhân rộng mô hình này trên địa bàn thành phố, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai.