Ở Cao Bằng, văn hóa tín ngưỡng của người Dao gắn bó mật thiết với những bức tranh thờ linh thiêng. Đây không chỉ là một phần quan trọng trong đời sống tâm linh mà còn phản ánh thế giới quan và nhân sinh quan của cộng đồng dân tộc này. Người Dao được chia thành hai ngành chính, Dao Đỏ và Dao Tiền, đều coi trọng việc sử dụng tranh thờ trong các hoạt động tín ngưỡng.
Tranh thờ của người Dao được phân loại thành hai dạng chính: tranh thờ cúng hằng ngày và tranh sử dụng trong nghi lễ. Tranh thờ cúng hằng ngày được gọi là Tầu Kháng. Loại tranh này thường được treo trên bàn thờ tổ tiên của những gia đình có vai trò trưởng họ. Một bức tranh Tầu Kháng bao gồm 72 hình, mô tả các vị thần và tổ tiên. Trong đó, năm vị thần cao nhất bao gồm Nhụn Hùng (Ngọc Hoàng), Sếnh Chiu (Thánh Chủ), Duần Xỉ (Nguyên Thủy Thiên Tôn), Lềnh Pu (Linh Bảo Thiên Tôn) và Tồ Ta (Đạo Đức Thiên Tôn).
Người Dao có những quy định nghiêm ngặt về việc thờ cúng. Chỉ những gia đình trưởng họ mới được phép treo tranh thờ, trong khi những gia đình khác chỉ có thể sử dụng một tấm ván kê cao ở góc phải của gian giữa làm bàn thờ. Không giống như các gia đình thông thường, bàn thờ của trưởng họ được làm bằng gỗ, thiết kế trông như một ngôi nhà nhỏ với mái và bốn cột kéo dài đến nền nhà.
Bên cạnh tranh thờ cúng hằng ngày, tranh thờ còn đóng một vai trò quan trọng trong các nghi lễ của người Dao. Việc thiếu tranh thờ trong các nghi lễ, chẳng hạn như cấp sắc, cúng giải hạn, hay đám tang, là điều không thể. Đặc biệt, trong nghi lễ cấp sắc, tranh thờ được treo nhằm chứng tỏ sự hiện diện của các vị thần đến chứng kiến và công nhận nghi lễ.
Lễ cấp sắc của người Dao được tổ chức qua các bậc, bao gồm 3 đèn, 7 đèn, 9 đèn và 12 đèn. Trong đó, bậc 3 đèn là lễ công nhận trưởng thành cho đàn ông người Dao, còn từ bậc 7 đèn trở lên là lễ cấp sắc cho người thụ lễ được công nhận là thầy. Trong các nghi lễ này, người Dao sử dụng các bộ tranh Hành Phây, Tồm Toòng, tranh Xiền nghè, Xiền tào. Mỗi bức tranh được treo theo thứ tự và mang ý nghĩa riêng.
Tranh thờ được coi là báu vật trong mỗi gia đình người Dao, được cất giữ cẩn thận và chỉ được sử dụng trong những dịp lễ. Đối với người Dao, bộ tranh thờ như một ‘lá bùa hộ mệnh’ cho gia đình và dòng họ, giúp họ có thể kết nối với thế giới siêu nhiên. sự tôn kính đặc biệt của người Dao đối với tranh thờ còn thể hiện qua ứng xử của những người thầy cúng và người sở hữu tranh thờ, những người luôn tuân thủ các nguyên tắc phong tục, tỉ mỉ, cẩn trọng và thực hiện các kiêng kị theo truyền thống.