Cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp game với sự tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phát triển, đồng thời đặt ra những câu hỏi sâu sắc về ý thức và vai trò của con người trong thế giới ảo. Mới đây, bản demo của tựa game The Matrix Awakens đã trình diễn khả năng đáng kinh ngạc của AI trong việc tạo ra những nhân vật không thể điều khiển (NPC) có thể tương tác với người chơi một cách tự nhiên như con người thật.
Trong game, người chơi có thể sử dụng micro để tương tác với những NPC này, và chúng sẽ phản hồi bằng những câu trả lời phù hợp, tương tự như cách các chatbot hoạt động trước những câu hỏi từ người dùng. Nhưng điều thú vị hơn đã xảy ra khi NPC được thông báo rằng chúng chỉ là những dòng mã nhân tạo, được sử dụng để làm sinh động hóa một thế giới không có thật. Chúng hoảng loạn, một phản ứng cho thấy sự tương tác của chúng có thể được xem như có ý thức hoặc chí ít là đã đạt đến mức độ tương tác rất cao.
Những tương tác này có thể được lập trình sẵn, hoặc có thể cho thấy rằng những NPC được trang bị AI trong game đã thực sự đạt đến một mức độ nhận thức nhất định. Cũng có thể đó chỉ là một chiêu trò quảng bá của công ty đứng sau. Đoạn demo đã được giới thiệu cho công chúng từ 2 năm trước, là sản phẩm của công ty Replica Studios đến từ Úc.
Ngành công nghiệp game hiện đang đối mặt với một thách thức lớn khi AI bắt đầu thay thế con người trong nhiều công việc. Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào năm 2022, trí tuệ nhân tạo đã nhanh chóng trở thành tâm điểm trong ngành công nghiệp game, không chỉ hỗ trợ viết thoại hoặc phác thảo ý tưởng mà còn len lỏi vào hầu hết các giai đoạn phát triển trò chơi.
Trong Hội nghị các nhà phát triển game năm nay, Google DeepMind đã giới thiệu một tác nhân AI có thể thay thế người thử nghiệm game, trong khi Microsoft trình diễn hệ thống học từ video để thiết kế màn chơi và hành vi nhân vật. Roblox cũng ra mắt Cube3D, mô hình AI tạo sinh có khả năng tạo vật thể và môi trường từ văn bản.
Đằng sau những tiến bộ công nghệ này là làn sóng cắt giảm nhân sự, khi các tập đoàn lớn tái cấu trúc để ưu tiên phát triển AI. Các hệ thống như nhân vật NPC tương tác thời gian thực hay tác nhân mô phỏng hành vi xã hội cũng đang hình thành những xã hội ảo phức tạp trong game. Mặc dù vẫn còn những rào cản về chi phí và độ ổn định kỹ thuật, giới chuyên gia dự đoán làn sóng AI sẽ chiếm lĩnh ngành game trong vòng 5 năm tới, đánh dấu sự thay đổi sâu sắc cả về công nghệ lẫn cách sản xuất trò chơi.
Công ty Replica Studios, đứng sau những ‘NPC có nhận thức’ nói trên, đã phải ngừng hoạt động vào năm 2025 do không thể cạnh tranh với những ông lớn như OpenAI. Eoin McCarthy, Giám đốc công nghệ của Replica, cho biết vào thời điểm bản demo đạt độ phổ biến cao nhất, người dùng đã khiến AI tạo ra tới hơn 100.000 dòng hội thoại NPC mỗi ngày, khiến startup phải chi khoảng 1.000 USD/ngày để duy trì hệ thống.