Việc chuyển dịch năng lượng đang là một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam, với tiềm năng điện năng lượng tái tạo cao gấp nhiều lần các quốc gia trong khu vực.
Hạ tầng truyền tải điện là điều kiện quan trọng cho chuyển dịch năng lượng
Đẩy nhanh chuyển dịch năng lượng
Cơ quan Phát triển Pháp đã tài trợ 67 triệu USD cho việc xây mới 2 trạm biến áp 500kV và các đường dây truyền tải điện. Đây là dự án đầu tiên được hiện thực hóa sau khi Việt Nam tham gia nhóm Quan hệ đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng.
Mặc dù có tiềm năng lớn, Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc chuyển dịch năng lượng, bao gồm thiếu cơ chế khuyến khích dài hạn, thiếu quy hoạch tích hợp đất – điện – lưới và hạ tầng chưa theo kịp tốc độ phát triển.
Một trong những rào cản chính là sự thiếu hoàn thiện và ổn định của khung chính sách. Việt Nam đã ban hành Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và cam kết quốc tế về phát thải ròng bằng 0, nhưng vẫn chưa có Luật NLTT hoặc Luật chuyển đổi năng lượng.
Theo PGS.TS Đặng Trần Thọ, chuyển đổi năng lượng đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, nhưng việc huy động vốn cho các dự án năng lượng xanh tại Việt Nam đang gặp nhiều rào cản, bao gồm rủi ro pháp lý, rủi ro thị trường và rủi ro kỹ thuật.
Cần một Ban Chỉ đạo quốc gia về chuyển đổi năng lượng
Ông Đoàn Ngọc Dương khẳng định rằng không thể có chuyển đổi năng lượng nếu thiếu một hệ thống lưới điện thông minh và linh hoạt. Do đó, cần đẩy nhanh đầu tư các đường dây truyền tải chiến lược, hiện đại hóa lưới điện với công nghệ số và thông minh.
PGS.TS Đặng Trần Thọ đề xuất thành lập một Ban Chỉ đạo quốc gia về chuyển đổi năng lượng và trung hòa carbon để điều phối liên ngành giữa các Bộ và địa phương.
Bên cạnh đó, cần ban hành sớm các văn bản hướng dẫn như Nghị định, Thông tư liên quan đến đấu thầu dự án điện, cơ chế DPPA, định giá lưu trữ và quy chuẩn kỹ thuật về tích hợp NLTT.
Cần thiết lập sàn giao dịch tín chỉ carbon, hoàn thiện hệ thống đo lường – báo cáo – thẩm định và thử nghiệm phân bổ hạn ngạch phát thải theo ngành để tạo ra động lực tài chính mới cho các dự án năng lượng sạch.