Thông tin về việc máy móc mang nhãn hiệu VPIC của Việt Nam và Tsugami của Trung Quốc được sử dụng trong nhà máy sản xuất UAV Shahed-136 của Nga đã gây ra sự quan tâm và tranh luận trong cộng đồng quốc tế. Nhà báo điều tra người Đức, Julian Röpcke, đã tiết lộ những hình ảnh và thông tin về việc thiết bị công nghiệp từ Việt Nam và Trung Quốc được phát hiện tại nhà máy sản xuất UAV Shahed/Geran tại Nga hoặc lãnh thổ do Nga kiểm soát.
UAV Shahed-136 là loại máy bay không người điều khiển có nguồn gốc công nghệ từ Iran, được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào Ukraine từ năm 2022 đến nay. Việc sử dụng thiết bị từ Việt Nam và Trung Quốc trong sản xuất UAV này đã đặt ra câu hỏi về việc liệu các công ty của Việt Nam và Trung Quốc có vi phạm các lệnh cấm vận của Liên Minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Anh và nhiều quốc gia khác đối với Nga.
Công ty VPIC của Việt Nam và các công ty liên quan có thể đối mặt với cáo buộc vi phạm các quy định về kiểm soát xuất khẩu, đặc biệt nếu họ không có biện pháp kiểm tra người dùng cuối. Chính quyền Việt Nam sẽ phải giải trình về việc kiểm soát xuất khẩu công nghệ và có thể phải điều tra nội bộ hoặc hợp tác với các cơ quan quốc tế.
Nếu thông tin của Röpcke là xác thực, Việt Nam có thể bị đưa vào danh sách theo dõi liên quan đến hỗ trợ quân sự cho Nga. Công ty VPIC có thể bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ hoặc EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu toàn cầu.
Sự việc này cũng đặt ra câu hỏi về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Việt Nam gần đây đã bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, nhưng nếu thông tin do nhà báo Julian Röpcke công bố là chính xác, thì Việt Nam đang thể hiện một mâu thuẫn nghiêm trọng giữa lập trường ngoại giao và hành vi thực tiễn.
Nếu bị đưa vào điều tra, Việt Nam có thể bị đánh mất tính chính danh và uy tín quốc tế, đặc biệt trong vai trò tại ASEAN và các diễn đàn đa phương như APEC, Liên Hợp Quốc, hay trong các đàm phán thương mại tự do. Sự mất niềm tin từ cộng đồng quốc tế sẽ kéo theo hậu quả sâu rộng: các đối tác phương Tây có thể giảm cấp độ hợp tác, gia tăng kiểm soát thương mại công nghệ, hoặc thậm chí áp đặt chế tài.
Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam cần phải xem xét lại chính sách xuất khẩu và kiểm soát công nghệ để đảm bảo rằng các công ty của Việt Nam không vi phạm các lệnh cấm vận quốc tế. Đồng thời, Việt Nam cũng cần phải duy trì lập trường ngoại giao nhất quán và thể hiện cam kết đối với luật pháp quốc tế và nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia.
Thông tin từ nhà báo Julian Röpcke đã thu hút sự chú ý của những người quan tâm đến cuộc chiến Nga-Ukraine tại Việt Nam. Tuy nhiên, phía Việt Nam và công ty VPIC hiện hoàn toàn im lặng, không có phản hồi chính thức nào tính đến thời điểm hiện tại.