Chiều ngày 19/7, một hệ thống siêu dông mạnh đã quét qua miền Bắc, gây ra mưa dông diện rộng và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Nhiều khu vực đã chứng kiến sự xuất hiện của dông mạnh, lốc xoáy và gió giật mạnh. Tại một số địa điểm, gió mạnh cấp 7 đến cấp 10 đã được ghi nhận, tương đương với cường độ gió của bão và áp thấp nhiệt đới.
Ví dụ, tại trạm Cửa Ông (Quảng Ninh), gió mạnh cấp 7 đã được đo lường, trong khi tại Bãi Cháy (Hạ Long), gió mạnh cấp 10 và tại Bạch Long Vĩ (Hải Phòng), gió mạnh cấp 8. Những cấp gió này thường liên quan đến các cơn bão và áp thấp nhiệt đới.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia đã xác định rằng trận mưa dông chiều ngày 19/7 không phải do ảnh hưởng trực tiếp của hoàn lưu bão Wipha. Thay vào đó, nguyên nhân chính của hiện tượng thời tiết này là do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới với trục đi qua khu vực Bắc Bộ, kết hợp với điều kiện nhiệt độ cao trong 3 ngày qua tại khu vực này.
Một hệ thống siêu dông thường có đường kính từ vài km đến vài trăm km, bao gồm nhiều cụm mây dông phát triển và kết hợp thành một hệ thống lớn. Các hệ thống siêu dông này có thể tồn tại trong nhiều giờ, thậm chí lên đến 12-24 giờ. Đặc điểm của các cơn dông nhiệt là khó dự báo sớm do chúng có quy mô nhỏ, hình thành rất nhanh.
Ngày nay, với sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại như ảnh mây vệ tinh phân giải cao và radar thời tiết, cơ quan khí tượng có thể phát hiện và theo dõi các hệ thống dông nhiệt. Tuy nhiên, do tính chất hình thành nhanh của các hiện tượng này, việc cảnh báo thường chỉ có thể thực hiện trong thời gian rất ngắn, từ 45 phút đến 1 giờ đồng hồ trước khi dông mạnh phát triển.
Để nâng cao hiệu quả cảnh báo dông, sét trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, ngành khí tượng thuỷ văn đã xây dựng một mạng lưới cảnh báo tương đối toàn diện. Mạng lưới này bao gồm 10 radar thời tiết và 18 trạm định vị sét tự động, giúp cơ quan khí tượng có thể theo dõi và cảnh báo sớm các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác cảnh báo sớm thiên tai đã và đang được ưu tiên và đẩy mạnh. Mỗi cảnh báo đến sớm 10 phút có thể giúp cứu sống hàng trăm người. Do đó, việc đầu tư và lan tỏa rộng rãi các công nghệ tiên tiến này đến từng người dân là hết sức cần thiết, nhằm nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó với các rủi ro thiên tai.